Przeszkoda wieku w zawarciu małżeństwa
Na mocy art. 10 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, Nie może zawrzeć małżeństwa osoba niemająca ukończonych lat osiemnastu. Jednakże z ważnych powodów sąd opiekuńczy może zezwolić na zawarcie małżeństwa kobiecie, która ukończyła lat szesnaście, a z okoliczności wynika ,że zawarcie małżeństwa będzie zgodne z dobrem założonej rodziny.
Zaś unieważnienia małżeństwa zawartego przez mężczyznę , który nie ukończył lat osiemnastu, oraz przez kobietę, która nie ukończyła lat szesnastu albo bez zezwolenia sądu zawarła małżeństwo po ukończeniu lat szesnastu, lecz przed ukończeniem lat osiemnastu, może żądać każdy z małżonków.
Przeszkoda wieku posiada przymiot względności więc może zostać usunięta w drodze udzielenia przez sad zezwolenia na zawarcie małżeństwa. Przepisy dotyczące małżeństwa tworzą konkretne przesłanki udzielenia przez sąd zezwolenia na zawarcie małżeństwa. Są to:
-Osiągnięcie przez kobietę wieku 16 lat
- z ważnych powodów , jeżeli z okoliczności wynika ,że zawarcie małżeństwa będzie zgodne z dobrem założonej rodziny
W literaturze prawniczej wskazuje się , iż do wspomnianych ważnych powodów zalicza się narodziny potomstwa ze związku zamierzonego małżeństwa ,ciążę wynikłą z takiego związku, istniejący pomiędzy mężczyzną i kobietą długotrwały faktyczny związek nasuwający prawdopodobieństwo zajścia przez kobietę w ciążę. Przyjmuje się , iż jest to sytuacja , kiedy istnieje bezpośrednie niebezpieczeństwo grożące życiu mężczyzny lub kobiety.
Oprócz tego konieczne jest także ustalenie , iż zawarcie przez strony małżeństwa będzie zgodne z dobrem założonej rodziny tzn. że planowany związek małżeński będzie z dobrem osoby, która nie osiągnęła jeszcze przypisanego wieku jak też z dobrem mających narodzić się dzieci. Jednak gdy sąd nabierze przekonania , ze cechy posiadane przez przyszłego małżonka lub inne okoliczności wskazują na zagrożenie osoby niemającej przypisanego wieku pod względem moralnym tj. małżeństwo w jej wypadku byłoby krokiem przedwczesnym. Nawet pomimo stwierdzonej ciąży , sad musi być w stanie pewności co do nieistnienia uzasadnionych zastrzeżeń co do zawarcia małżeństwa.
Sąd rozpoznając poszczególny przypadek nie przesadza ostatecznie kwestii zawarcia małżeństwa, stanowi to tylko przesunięcie w czasie decyzji dotyczącej małżeństwa. Po ukończeniu osiemnastego roku życia kobieta samodzielnie będzie mogła zadecydować o tym czy rzeczywiście chce wstąpić w związek małżeński.
Duża część stwierdzeń doktrynalnych opowiada się za tym , iż nie jest możliwe aby doszło do sytuacji, gdy sąd udziela zezwolenia na zawarcie małżeństwa przez osobę cierpiącą na chorobę psychiczną lub dotknięta niedorozwojem umysłowym ex post. Prze to stwierdzenie należy rozumieć sytuację , w której sąd oddala powództwo o unieważnienie małżeństwa na tej podstawie ,że istniały przesłanki na zawarcie przez strony związku małżeńskiego.
Sąd natomiast nie może orzec w postępowaniu nieprocesowym o udzieleniu zezwolenia na zawarcie związku małżeńskim już po jego zawarciu , gdyż nie można zezwolić na zawarcie małżeństwa, które zostało już zawarte. Sąd może jednak oddalić powództwo w sytuacji, gdy sad poweźmie pewność ,że istniałyby podstawy do udzielenia zezwolenia na zawarcie małżeństwa. Udzielenie zezwolenia na zawarcie związku małżeńskiego ex post może zdarzyć się także w sytuacji gdy kierownik USC przyjąłby oświadczenie o zawarciu małżeństwa od kobiety, która nie ukończyła osiemnastego roku życia i nie przedłożyła zezwolenia na zawarcie związku małżeńskiego.
Sad opiekuńczy może udzielić zezwolenia na zawarcie małżeństwa na wniosek osoby, która zamierza zawrzeć związek małżeński a która nie osiągnęła jeszcze wymaganego prawnie wieku.
W sprawie o wydanie zezwolenia na zawarcie małżeństwa właściwość miejscową sądu określa się poprzez wskazanie miejsca zamieszkania wnioskodawcy lub tez miejsca pobytu tejże osoby.
Sąd przed wydaniem postanowienia w przedmiocie zezwolenia na zawarcie małżeństwa wysłuchuje wnioskodawcę , w razie potrzeby także osoby jej bliskie przyszłym małżonkom. Sąd opiekuńczy poprzez wydanie postanowienia zezwala kobiecie na wstąpienie w związek małżeński ze wskazanym mężczyzną. Jest ono skuteczne od momentu uprawomocnienia się.